Cách Lựa Chọn Đông Trùng Hạ Thảo 

Nhiều người hiện nay đang săn lùng đông trùng hạ thảo vì cho rằng đây là một loại thuốc bổ. Vậy đông trùng hạ thảo là gì, giá trị dinh dưỡng ra sao và cách chọn đông trùng hạ thảo như thế nào?

Đông trùng hạ thảo là một loại thuốc bổ quen thuộc với người châu Á chúng ta, nhất là những ai cần bồi bổ thận, khí, giảm đờm, cải thiện khả năng miễn dịch. Nhiều người tìm mua và sử dụng đông trùng hạ thảo, nhưng trên thị trường có quá nhiều loại đông trùng hạ thảo, làm sao chúng ta biết được mình có mua đúng hay không? Bài viết sau đây hướng dẫn bạn cách chọn đông trùng hạ thảo, phân biệt các loại đông trùng hạ thảo, xác định đông trùng hạ thảo thật và giả, đông trùng hạ thảo chất lượng cao và thấp, đông trùng hạ thảo còn râu hoặc đã cắt râu. 

Đông trùng hạ thảo là gì ?

Đông trùng hạ thảo là tên Hán Việt của Cordyceps sinensis – một loại nấm ký sinh trong xác chết ấu trùng. Mùa đông ở trong đất như côn trùng, mùa hè mọc râu (“cỏ”) và được khai thác. Sau khi thu hoạch, đông trùng hạ thảo được sấy khô từ 6 – 70% để loại bỏ tạp chất.  

Loại nấm lai trùng và lai cỏ này có hình dạng như con tằm 3 – 5 cm, dày khoảng 0,3 – 0,8 cm. Bên ngoài màu vàng hoặc nâu, đôi khi rám nắng, sần sùi, hoa văn nằm gần đầu và rất rõ ràng. Mỗi cơ thể đông trùng hạ thảo xuất hiện 20 – 30 vòng tròn quanh thân, và 8 đôi bàn chân, trong đó có 3 đôi gần đầu, 4 đôi ở giữa và 1 đôi gần đuôi. Đầu đông trùng hạ thảo có màu vàng đỏ và đuôi giống như đuôi tằm. Cơ thể nó dễ vỡ, khi cắt ra thì mặt cắt hơi phẳng và có màu trắng vàng. Mùi đối với một số người có thể hơi tanh, đưa vào miệng thấy vị khá nhẹ.

Đông trùng hạ thảo tính ngọt. Các thành phần hoạt chất trong đông trùng hạ thảo chủ yếu có công dụng điều chỉnh chức năng hệ thống miễn dịch, chống ung thư, chống mệt mỏi, nuôi dưỡng phổi và thận, cầm máu và tiêu đờm. Các phương pháp chế biến đông trùng hạ thảo gồm có: nghiền bột, ngâm rượu và sắc nước. 

Đông trùng hạ thảo được sản xuất tập trung ở vùng núi cao và đồng cỏ núi tuyết, v.v… Không phải nơi nào đông trùng hạ thảo cũng xuất hiện, nhưng tác dụng của đông trùng hạ thảo lại quá nổi danh, nên chúng quý, hiếm và đắt tiền là điều tất yếu. Trong những năm gần đây, người ta đã phát hiện ra rằng có rất nhiều hàng giả đông trùng hạ thảo lưu hành trong thị trường. Vì thế, người mua cần quan tâm đến những phương pháp lựa chọn đông trùng hạ thảo. 

Cách lựa chọn đông trùng hạ thảo 

Cách phân biệt các loại đông trùng hạ thảo

Những phương pháp đơn giản để xác định đông trùng chất lượng cao là:

• Căn cứ vào thông số kỹ thuật: 

Đông trùng hạ thảo có cơ thể dài từ 3 đến 5cm đường kính từ 0,3 đến 0,8cm, và hình dạng giống như một con tằm ngủ. Đông trùng hạ thảo càng dài và dày thì chất lượng càng tốt.

• Nhìn vào màu sắc: 

Thân đông trùng hạ thảo chính gốc có màu từ vàng đậm đến vàng nhạt. Phần “râu (cỏ)” mang màu của cành cây khô, đậm hơn màu của thân. Và “mắt” của đông trùng hạ thảo có màu vàng nâu hoặc đỏ nâu.

• Đếm bàn chân: 

Đông trùng hạ thảo chính gốc có 8 cặp trên bụng và 4 cặp ở giữa thân rất rõ ràng.

• Nhìn vào hình dạng: 

Đông trùng hạ thảo được sinh ra từ đầu của con sâu, nên phần đầu hơi mở rộng.

• Nhìn vào mặt cắt ngang: 

Các loại đông trùng hạ thảo chính gốc khi tách đôi nhìn thấy các đường rõ ràng, có một lõi đen hình chữ “V” ở giữa, đôi khi có thể là một đốm đen. Lõi đen này chính là là cơ quan tiêu hóa của “trùng”. 

• Ngửi mùi: 

Mùi độc đáo, ít tanh và phảng phất hương nấm rơm thì đích thị là đông trùng hạ thảo chính hiệu. 

Cách xác định đông trùng hạ thảo thật và giả

• Nhìn vào hình dạng

Đầu của đông trùng hạ thảo thật vì phát triển tự nhiên nên có khớp nối rõ ràng, chứ không phải kiểu bám dính quanh một sợi dây nhân tạo. 

Đông trùng hạ thảo thật có 8 cặp chân, trong đó 4 cặp thấy rõ nhất; còn đông trùng hạ thảo giả thì số chân không cố định, một số đủ 8 cặp, một số lại ít hơn. 

Ngoài ra, đông trùng hạ thảo giả thường có hình dáng hơi cong, dày từ 0,3 – 1cm, cấu trúc nhìn rất sắc sảo, thân mang màu trắng nhờ nhờ. 

• Ngâm đông trùng hạ thảo bằng nước sôi 

Sau khi ngâm, cơ thể côn trùng và nấm trở nên to và mềm nhưng màu sắc của chúng về cơ bản là không thay đổi. Như vậy, nếu là đông trùng hạ thảo thật, côn trùng vẫn giữ màu vàng, nấm vẫn giữ màu nâu, nước ngâm vàng nhạt và cơ thể đông trùng hạ thảo không bị rã ra, không rơi đất, dăm gỗ lại trong nước dù chỉ là một lượng nhỏ. 

Còn với đông trùng hạ thảo giả, chỉ tầm 10 phút, nó sẽ bị “vạch trần” hình dạng ban đầu. Đất, dăm gỗ – yếu tố tạo màu vàng, nâu cho đông trùng hạ thảo giả bắt đầu rơi ra, tách khỏi sợi dây, màu của nước ngâm dần thay đổi, trở nên đục hơn do có nhiều chất rắn tích tụ trong nước.   

• Cắt ngang cơ thể đông trùng hạ thảo (tốt nhất là cắt ngay giữa thân)

Chúng ta cần cắt ngang cơ thể của đông trùng hạ thảo để xem màu của mặt cắt là màu trắng hay màu khác, và liệu nó có lõi đen (đậm hoặc nhạt) tương tự như hình chữ “V” hay không, các đường kẻ dày hay mỏng, v.v… Mặt cắt ngang của đông trùng hạ thảo nếu có màu trắng, đường kẻ rõ ràng và không có gì khác ngoài lõi đen hình chữ “V”, thì đó là đông trùng hạ thảo thật, còn không thì đó là đông trùng hạ thảo giả.

• Ngửi mùi

Đông trùng hạ thảo thật nếu đóng gói khi mở ra sẽ có mùi như nấm rơm hay nấm hương rất mạnh, còn nếu như vừa đào lên thì cũng có thể ngửi thấy mùi này nhưng nhẹ hơn. Đông trùng hạ thảo giả thường không có mùi, còn nếu có mùi thì sẽ là mùi hương liệu hóa học, kém chất lượng. 

• Sờ tay để cảm nhận 

Nắm nhẹ một con đông trùng hạ thảo thật, mở lòng bàn tay ra, cảm nhận trọng lượng, bạn sẽ thấy có cảm giác của cỏ khô rõ rệt. Còn đông trùng hạ thảo giả cầm trong tay cảm thấy nặng nề. 

Chúng ta cũng có thể nhẹ nhàng chà xát cơ thể của đông trùng hạ thảo qua lại trên bàn tay, nếu là “hàng thật”, ngoài cát ra, bàn tay sẽ không bị vấy màu, hoặc các chất bột khác, cũng không gây cảm giác dính tay. Còn ngược lại thì đó là đông trùng hạ thảo giả.

• Nếm vị 

Đông trùng hạ thảo thật khi nghiền nát, xắt nhỏ hoặc xay thành bột như gia vị và đưa vào miệng, người miệng thơm sẽ cảm nhận được vị ngọt như nấm. Đông trùng hạ thảo nhân tạo nếu đưa vào miệng, cảm giác đầu tiên khi cắn là đông trùng hạ thảo khá cứng và vỡ ra. Sau khi thấm nước bọt, miệng của bạn dính đầy bột bùn, rất khó chịu, không có mùi thơm của thịt côn trùng và ngập ngụa mùi đất rất nồng. 

Đánh giá chất lượng đông trùng hạ thảo 

Đông trùng hạ thảo muốn có chất lượng tốt thì điều kiện sinh trưởng phải thật sự tốt. Cụ thể như sau:

• Sinh trưởng tự nhiên 

Ngoài đông trùng hạ thảo mọc hoang dã, thực tế còn có một loại đông trùng hạ thảo được nuôi trồng, không có râu trên đầu, thân rất mềm, màu hơi nhạt, mùi thơm và hiệu quả không tốt như đông trùng hạ thảo tự nhiên. Đổi lại giá của nó rẻ hơn một chút. 

• Sinh trưởng ở độ cao cực cao

Độ cao nơi sinh trưởng của đông trùng hạ thảo không giống nhau giữa các khu vực. Nhưng nhìn chung, đông trùng hạ thảo sinh trưởng ở nơi càng cao, hình thức bên ngoài và chất lượng bên trong của nó càng tốt.

• Thu hoạch khi đã lớn

Đông trùng hạ thảo trên thị trường có kích thước rất đa dạng lớn nhỏ đủ loại. Kích thước lớn có thể là 2 con/ gram, 1,8 con/ gram hoặc 1,6 con/ gram. Kích thước nhỏ thì 4 con/ gram, 5 con/ gram hoặc thậm chí nhỏ hơn. Nói chung, đông trùng hạ thảo càng lớn, phát triển càng hoàn thiện, vóc dáng và màu sắc càng đẹp, thì được chấm điểm chất lượng càng cao.

Do đó, khi mua đông trùng hạ thảo, tốt hơn hết chúng ta nên chọn những con còn nguyên vẹn, toàn thân phì đại, bên ngoài màu vàng, bên trong màu trắng.

• Tuyển chọn kỹ lưỡng trước khi tung ra thị trường 

Đông trùng hạ thảo khi đào lên từ nơi sinh trưởng thường trộn lẫn với đất cát, cây cỏ, v.v… Do đó, chúng cần được vệ sinh sạch sẽ, phân loại kỹ lưỡng trước khi bán cho khách hàng. Việc tuyển chọn càng cẩn trọng và tỉ mỉ, thì chất lượng đông trùng hạ thảo càng cao. 

Nên mua đông trùng hạ thảo còn râu hay đã cắt râu 

Đông trùng hạ thảo còn râu hay còn toàn bộ râu hay đã cắt râu tốt hơn là câu hỏi được nhiều người quan tâm, vì trong quá trình khai thác, thao tác đào đông trùng hạ thảo có thể làm đứt râu của chúng. Theo các nhà khoa học, nhìn từ góc độ dinh dưỡng, tác dụng của đông trùng hạ thảo bảo tồn được đầy đủ hình dạng và đông trùng hạ thảo đã bị gãy râu là như nhau. Chúng chỉ chênh lệch về mặt thẩm mỹ. Do đó, nếu mua để bản thân sử dụng, đông trùng hạ thảo bị gãy râu vẫn là một lựa chọn hợp lý khi được chào bán với giá rẻ hơn. Còn nếu bạn muốn mua đồng trùng hạ thảo làm quà, nên chọn loại còn toàn bộ râu, để món quà có hình thức đẹp mắt hơn.

Tuy nhiên, trên thị trường lại có những nhà kinh doanh sử dụng chiêu thức ghép thêm râu cho đông trùng hạ thảo, râu này là râu giả được làm từ tre. Thứ nhất là để tăng trọng lượng, thứ hai là để trông đẹp mắt. 

Kết luận 

Như vậy, trên thị trường thật sự có đông trùng hạ thảo tự nhiên và nuôi trồng, đông trùng hạ thảo thật và giả, người mua cần chú ý cách chọn đông trùng hạ thảo để không bị nhầm lẫn khi mua. Qua những hướng dẫn chi tiết trong bài viết, chúng ta thấy rằng phân biệt đông trùng hạ thảo không quá khó, thông qua nhiều cách như: nhìn, sờ, ngửi, v.v… Khi đã mua được đông trùng hạ thảo chất lượng cao, người bệnh hoàn toàn an tâm sử dụng để tiếp thêm sinh lực cho thận, bổ dương, bảo vệ phổi, chữa bệnh hen suyễn, cầm máu và tiêu đờm. Cũng đừng quên, đông trùng hạ thảo phù hợp để sử dụng trong tất cả các mùa!